NL

KAAPSE WATERLELIE
In oktober-november, als veel andere waterplanten al zijn verlept of verdwenen, beleeft de Kaapse waterlelie (Aponogeton distachyos) zijn tweede bloei en juist dan is hij het meest zichtbaar. In april-mei bloeit hij ook maar dat doen veel andere waterplanten dat ook waardoor hij wat minder opvalt. Tussen de voor- en najaarsbloei verdwijnen de ovale drijvende bladeren en is sprake van een verborgen bestaan onder water. Vanwege die dubbele bloei is de Kaapse waterlelie de laatste twintig jaar een favoriet geworden van veel vijverliefhebbers.

Zoals de naam reeds aangeeft komt deze waterplant oorspronkelijk uit Zuid-Afrika, waar hij Cape pond weed, water hawthorn of waterblommetjie wordt genoemd. Sinds 2006 wordt de plant in Nederland ook in het wild waargenomen, hoofdzakelijk in sloten en plassen in en rondom stedelijk gebied. Voor zover bekend gedraagt de plant zich in Nederland tot nu toe niet erg invasief omdat de winters net iets te koud zijn. Bij vorst vriezen exemplaren in ondiepe vijvers en wateren dood. Als onze winters echter door klimaatverandering minder koud worden, zou de Kaapse waterlelie mogelijk wel een plaag kunnen worden. In sommige delen van de wereld (Zuidoost-Australië, Nieuw Zeeland) is dat reeds het geval.

De opvallende witte bloemen met zwarte stippen groeien op een gevorkte aar en geven een vanille-achtige geur af. De ovale bladeren zijn eetbaar en zijn een cruciaal ingrediënt in een gerecht dat terugvoert tot de tijd van Jan van Riebeeck. Dit gerecht, waterblommetjies bredie, is een stoofschotel van lamsvlees, uien en aardappelen met geblancheerde bladeren van deze waterplant.

Of we de Kaapse waterlelie volgend jaar in de vijvers van het Nieuwe Instituut zullen terugzien is ongewis en hangt sterk af van de winter die we voor de boeg hebben.

EN

WATER HAWTHORN
In October-November, when many other aquatic plants have already withered or disappeared, the water hawthorn (Aponogeton distachyos) experiences its second bloom and that is when it is most visible. It also blooms in April-May, but many other aquatic plants do the same, making the water hawthorn less noticeable. Between the spring and autumn bloom, the oval floating leaves disappear and the plant lives a hidden existence under water. Because of its double bloom, water hawthorn has become a favorite of many pond enthusiasts over the last twenty years.

This aquatic plant originates from South Africa, where it is also called Cape pond weed or waterblommetjie. Since 2006, the plant has also been observed in the wild in the Netherlands, mainly in canals and open waters in and around urban areas. As far as is known, the plant has not been very invasive yet because Dutch winters are just a bit too cold. Specimens in shallow ponds and open waters often freeze to death. However, if climate change causes Dutch winters to become less cold, this aquatic plant could become a pest. This is already the case in other parts of the world (Southeast Australia, New Zealand).

The striking white flowers with black dots grow on a forked spike and give off a vanilla-like scent. The oval leaves are edible and are a crucial ingredient in a dish that goes back to the time of Jan van Riebeeck. This dish, waterblommetjies bredie, is a stew of lamb, onions and potatoes with blanched leaves of this aquatic plant.

Whether we will see this aquatic plant again in the ponds of the Nieuwe Instituut next year is uncertain and strongly depends on the winter ahead of us.