GROOT EN KLEIN HOEFBLAD / BUTTERBUR AND COLTSFOOT

20-03-2023 | ZOOP observaties voor het Nieuwe Instituut door Frank Bruggeman i.s.m. Peter Zwaal

NL

GROOT EN KLEIN HOEFBLAD

 

Vorige week is de strook langs de Jongkindstraat eindelijk ingeplant met een meidoornhaag, een aantal heesters en een zevental vaste bodembedekkers. Bij de selectie van deze bodembedekkers heeft de Dienst Stadsinrichting van de gemeente Rotterdam erop gelet dat voldoende soorten ook wintergroen blijven, zodat de plantenvakken er in geen enkel jaargetijde volkomen troosteloos bij liggen. Vier van de zeven ingeplante soorten zijn wintergroen (gevlekte dovenetel, schuimbloem, ruw parelzaad en rotsooievaarsbek), de drie overige (herfstanemoon, loodkruid en duizendknoop) niet. Wat al deze soorten met elkaar gemeen hebben is dat ze absoluut niet op het menu van de konijnen staan die de Jongkindstraat oversteken om in de Nieuwe Tuin te foerageren. Leuk dus voor menselijke passanten en bezoekers van de Nieuwe Tuin – die geen aangevreten bodembedekkers te zien zullen krijgen – maar bad luck voor konijnen op zoek naar een meer gevarieerd dieet. De ingeplante vakken met bodembedekkers zijn aan de achterzijde niet ingesloten met natuurstenen banden en zullen dus tezijnertijd naadloos overlopen in de wilde begroeing van de Nieuwe Tuin. Ik ben benieuwd hoe dat gaat uitpakken. Tot die wilde begroeing behoren onder andere groot en klein hoefblad – twee soorten die niet wintergroen zijn maar zich eind maart al wel opzichtig beginnen te vertonen. Van groot hoefblad (Petasites hybridus) breken nu vanuit de wortelstok de rozeachtige bloemhoofdjes open. Daarna komen bij deze plant pas de bladeren, die zoals de naam al zegt flink groot worden. De eerste zich ontkrullende bladeren – nog bescheiden in omvang – zijn al zichtbaar. Hoewel behorend tot een compleet ander plantengeslacht verschijnen ook bij klein hoefblad (Tussilago farfaro) eerst de bloemen en vervolgens pas de bladeren. Naaktbloei wordt dat genoemd, een verschijnsel dat bij heesters trouwens veel minder uitzonderlijk is. Wat groot en klein hoefblad verder met elkaar gemeen hebben zijn de zeer lange wortelstokken. Pogingen om groot en klein hoefblad volledig uit een tuin te verwijderen zijn daarom vaak tot mislukken gedoemd. Enkele oude namen voor groot hoefblad zijn veelzeggend: allemansverdiet en pestwortel. En o ja: zowel groot als klein hoefblad staan op het menu van de konijnen, al zijn ze meer een hapje tussendoor dan een favoriet hoofdgerecht.  

EN

BUTTERBUR AND COLTSFOOT
Last week, the sidewalk flowerbeds of the Jongkindstraat were finally planted with a hawthorn hedge, a number of shrubs and seven species of flowering ground cover perennials. When selecting these ground cover perennials, the Rotterdam City Planning Department strongly favoured evergreen species. The flowerbeds in the Museum Park are not allowed to look desolate during the winter. Four of the seven ground cover perennials are indeed evergreens (spotted dead-nettle, heart-leaved foam flower, purple gromwell and bigroot geranium), the other three (Japanese anemone, hardy blue-flowered leadwort and Himalayan bistort) are not. What all these cultivar species have in common is that they are absolutely not on the menu of the rabbits that cross the Jongkindstraat to forage in the New Garden. Nice for human passers-by and visitors of the New Garden – who will not be confronted with half eaten plants – but bad luck for rabbits looking for a more varied diet. The flowerbeds are only one-sided enclosed with marble pavement curbs. On the other side they are merging into the wild vegetation of the New Garden. I’m anxious to know how this will look in the long run. That wild vegetation includes butterbur and coltsfoot – two species that are not evergreens but start to show themselves at the end of March. The pinkish flower spikes of butterbur (Petasites hybridus) appear from the rhizome before the leaves. Now still uncurling and modest in size, the leaves will eventually become quite large. Although belonging to a completely different plant genus, coltsfoot (Tussilago farfaro) also starts flowering before leaf emergence. This reversed sequence, that is much less exceptional among shrubs, is called hysteranthous. What butterbur and coltsfoot have also in common are their very long rhizomes. Attempts to remove butterbur and coltsfoot are therefore often doomed to failure. It is telling that another popular name for butterbur is pestilence wort. And oh yes: both butterbur and coltsfoot are on the rabbit menu, although they are more of a snack than a favourite staple food.