BOTANICAL PLEASURE
Locatie: Zeeuws Museum, Middelburg
Datum: Mei – September, 2011
Het Zeeuws Museum presenteerde in het voorjaar en zomer van 2011 de solotentoonstelling Botanical pleasure van kunstenaar Frank Bruggeman. Het vertrekpunt en de inspiratiebron voor deze tentoonstelling is de omvangrijke en uitzonderlijke natuurhistorische collectie van het Zeeuws Museum, die sinds 1769 bijeen werd gebracht door leden van het Zeeuws Genootschap. Bruggeman is de eerste kunstenaar die deze collectie bestaande uit schelpen, mineralen, fossielen, botten, schedels, opgezette dieren en gedroogde planten onderzoekt en als inspiratiebron gebruikt.
Tentoonstelling Collectie en dissonanten
Wat Frank Bruggeman in de natuurhistorische collectie van het Zeeuws Museum aantrekt is hoe deze ‘verzameling van verzamelingen’ tot stand is gekomen. Wat houdt verzamelen precies in en hoe worden mensen door verzamelwoede gedreven? Een gegeven dat Bruggeman in dit verband sterk interesseert is dat de collectie veel dissonanten of ‘misfits’ bevat: voorwerpen waarvan volstrekt niet duidelijk is waarom ze indertijd zijn opgenomen. Juist hieruit blijkt dat de oorspronkelijke verzamelaars veelal amateurs waren, voor wie het plezier van het verzamelen zwaarder woog dan de wetenschappelijke ambities van het Zeeuws Genootschap. Bovendien is Frank Bruggeman oprecht geïnteresseerd in het onderwerp van de verzamelingen: de levende en dode natuur. Voor veel van de voorwerpen uit de natuurhistorische collectie geldt dat ze op het eerste gezicht niet erg spectaculair zijn. Bruggeman beoogt deze voorwerpen een museaal bestaansrecht te geven door een andere wijze van presenteren. Dit zichtbaar maken en verheffen van de ondergeschikte natuur – in dode of levende vorm – staat ook centraal in Bruggemans overige werk zoals in zijn ‘plantscapes’ en containertuinen. Zijn intensieve omgang met de natuurlijke rafelranden van grote steden – die hij inventariseert, fotografeert en waar hij wandelroutes uitzet – getuigt eveneens van zijn fascinatie voor de onzichtbare natuur.
Presentatie
Speciaal voor de selectie die Bruggeman maakte uit de natuurhistorische collectie heeft hij enkele vitrinekasten ontworpen. Qua vorm refereren deze kasten aan 19e eeuws museummeubilair. Een groot deel van de natuurhistorische collectie stamt eveneens uit de 19e eeuw. In zekere zin geeft Bruggeman deze naturaliën, die waren vergaan wanneer ze niet waren bewaard, daarmee terug aan hun eigen tijd. Van een aantal van de objecten onderzocht Bruggeman ook de herkomst en trekt parallellen met zijn eigen natuurverzameling. Bruggemans vitrines zijn uitgevoerd in een sterk artificiële kleur blauw. In zijn werk is deze blauwe kleur een constante factor en wordt meestal gebruikt om uiteenlopende objecten tot een eenheid te smeden. In combinatie met plantaardig materiaal werkt het kunstmatige blauw vooral als katalysator, die de aanwezige natuur versterkt en benadrukt. Voor Botanical pleasure ontwikkelt Bruggeman ook een aantal nieuwe plantscapes waarin hij tracht het natuurlijke en artificiële met elkaar te verzoenen.
Herbarium
Een belangrijk onderdeel van de presentatie is een bijzonder 17e eeuws herbarium uit de collectie van het Stadhuismuseum in Zierikzee. Uit deze periode zijn slechts vier herbaria in Nederland bekend. In het exemplaar uit Zierikzee zijn 350 soorten planten verzameld, waarbij elke pagina is verfraaid met uitgeknipte vaasvormen. In de tentoonstelling zal een selectie van het herbarium worden gespiegeld aan het werk van de kunstenaar. Er worden twee series uit het herbarium getoond. De eerste serie planten zal tot en met 24 juli te zien zijn. Vanaf 26 juli tot aan het einde van de tentoonstelling is de tweede serie planten te zien.
Film Hedwigepolder
Bruggeman, zelf opgegroeid in de Noordoostpolder, heeft Zeeuws-Vlaamse roots. Als kunstenaar heeft Bruggeman aanvankelijk geprobeerd los te komen van het gecultiveerde polderlandschap wat kenmerkend is voor beide gebieden. Gaandeweg is bij hem de overtuiging gegroeid dat het rechtlijnig verkavelde en het grillig organische in zekere zin complementair zijn: het één laat zich niet zonder het andere waarderen. Deze opvatting leidt ertoe dat Bruggeman voor deze tentoonstelling een film heeft gemaakt over de Hertogin Hedwigepolder, een veel besproken gebied in Zeeuws-Vlaanderen dat al of niet ontpolderd zal worden ten behoeve van de verdieping van de Westerschelde. In deze film worden de natuurlijke en landschappelijk culturele waarden van de Hedwigepolder onderzocht.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verscheen een full-color publicatie met de gelijknamige titel Botanical pleasure met o.a. een uitgebreid interview met Frank Bruggeman.
zaal 1
zaal 2
